2018 අගෝස්තු 18 වන අද දිනට සිරි වජිරාරාම දහම් පාසලට සියවසක් සපිරෙයි..
බු.ව. 2462 නිකිණි මස 18 වන රිවි දින, ‘ධර්ම පන්තියක්’ ලෙස ඇරඹුණු සිරි වජිරාරාම දහම් පාසල අතිපුජ්‍ය පැලෑණේ සිරි වජිරඤාණ නාහිමිපානන්වහන්සේගේ අනුශාසකත්වයෙන් සිදු වුවකි. අද දිනට සියවසක් සමරන සිරි වජිරාරාම දහම් පාසලේ මූලාරම්භය එසේ සිදු විය.
බටහිරකරණය වෙමින් තිබූ සිංහල පවුල්වල දරුවන් දේශීය චින්තනයෙන් සවිමත් කිරීමත්, ඔවුන් තුළ බෞද්ධාගමික දැනුම වර්ධනය කිරීමත් යනාදී කරුණු පෙරදැරි කරගෙන ආරම්භ වුණු මෙම ධර්ම පන්තියයෙන් එවක සිටි ජාතික නායකයන්ගේ පටන් මේ දක්වා රාජ්‍ය නායකයින් ඇතුලු බොහෝ පිරිසක් දහම් අධ්‍යාපනය ලබා ඇත.
සිරි වජිරාරාම දහම් පාසලේ සමාරම්භක ප‍්‍රධානාචාර්ය වරයාණන් වහන්සේ ලෙස පැළෑනේ මහා නා හිමිපාණන් වහන්සේ කටයුතු කළ අතර 1955 දී උන්වහන්සේගේ අපවත් වීමෙන් පසු උන්වහන්සේගේ ජ්‍යෙෂ්ඨ ශිෂ්‍ය නාරද මාහිමිපාණන් වහන්සේ වජිරාරාමාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර දහම් පාසලේ ප‍්‍රධානාචාර්ය ධුරය අම්පිටියේ රාහුල මාහිමිපාණන් වහන්සේ දරන ලද්දාහ. 1962 දී දික්වැල්ලේ මහින්ද හිමිපාණන් ද 1968 දී සිරිමෙවන් පියසිංහ මහතා ද මෙහි ප‍්‍රධානාචාර්ය ධුරය දරා ඇත. සිරිමෙවන් පියසිංහ මහතාගේ වසර ගණනාවක් පුරා දිවෙන ප‍්‍රධානාචාර්ය කාල පරිච්ෙඡදය ආදි ශිෂ්‍ය – ශිෂ්‍යාවන් සමරන්නේ කෘතවේදීත්වයෙනි. එසේ ම වජිරාරාමාධිකාරී ධුර දැරූ පූජනීය කඹුරුගමුවේ මහානාම, දෙණිපිටියේ සුමනසිරි, පියදස්සී යන මාහිමියන් වහන්සේලා ද දහම් පාසලේ ප‍්‍රගමනයට මහත් අත්වැලක් වූහ. අතිපූජ්‍ය නාරද මාහිමිපාණන් වහන්සේගේ අපවත් වීමෙන් පසුව මඩිහේ පඤ්ඤාසීහ මහ නා හිමිපාණන්වහන්සේ වජිරාරාමාධිපති ධුරයට පත් වූ අතර උන්වහන්සේ විසින් 1991 වසරේ දී දරණාගම කුසලධම්ම හිමිපාණන් වහන්සේ දහම් පාසලේ ප‍්‍රධානාචාර්ය ධුරයට පත් කළ සේක.
1998 වසරේ දී දහම් පාසලේ අධ්‍යක්ෂ ධුරයට පූජ්‍ය ගංගොඩවිල සෝම හිමිපාණන් ද ප‍්‍රධානාචාර්ය ධුරයට කඹුරුගමුවේ මහානාග හිමිපාණන් ද පත් වූහ. ඉන් පසුව වජිරාරාමයේ ප‍්‍රධානාචාර්ය ධුරය දරනු ලැබුවේ, කඹුරුගමුවේ මහානාග හිමිපාණන් වහන්සේ ය.
මඩිහේ මහ නා හිමිපාණන් වහන්සේගේ අපවත් වීමෙන් අනතුරුව නාඔටුන්නේ ගුණසිරි හිමි කෙටි කලක් විහාරාධිපති ධුරය හෙබවූ අතර, ඉන් පසුව අතිපුජ්‍ය තිරිකුණාමලේ ආනන්ද නා හිමිපාණන්වහන්සේ වජිරාරාමාධිපති ධුරයට පත් වූහ. සිරි වජිරාරාම දහම් පාසල උපදේශක මණ්ඩලයකින් හා කළමනාකරණ මණ්ඩලයකින් සමන්විතව නව සංවිධාන ව්‍යුහයකට අනුගත කළ, තිරිකුණාමලේ ආනන්ද නාහිමියෝ, තරුණ සහ ජව සම්පන්න ලෙස දහම් පාසල මෙහෙයවිය හැකි මීගොඩ සුඛිත හිමියන්ට එහි ප‍්‍රධානාචාර්ය ධුරය භාර දුන්හ.
මේ වන විට දෙදහසකට අධික සිසු දැරූ දැරියන් පිරිසක් දහම් අධ්‍යාපනය හදාරන, සියයකට අධික ආචාර්ය මණ්ඩලයක් සේවයේ යෙදෙන සිරි වජිරාරාම දහම් පාසල මඩිහේ මහා නා සමිඳුන් විසින් හඳුන්වා දුන් ප‍්‍රතිපත්තිය, දැක්ම සහ මෙහෙවරට අනුව ක්‍රියාත්මක වෙයි. ඒ අනුව අදට යෙදෙන දහම් පාසලේ සිය වැනි සංවත්සරය සඳහා ප්‍රධාන පාඨය වන්නේ ද “සදහම සවිමත් පරම්පරාවක් – මිනිසි දහම් සරු සිරි ලංකාවක්”යන්නයි.